Turku

Vanaf Kasnäs door de scheren naar Turku is net aan bezeild. Het is mooi weer en ik maak goede voortgang. Twee marinevaartuigen patrouilleren al zigzaggend tussen de eilanden door als jachthonden op zoek naar de vos. Het begint harder te waaien en ik ga maar een rif steken. Geen overbodige zaak want enige tijd later waait het bij vlagen 7 Bft. Het laatste gedeelte in de aanloop naar Turku is prachtig vanwege de vele mooie houten huizen en de variatie in het landschap. In Turku zelf moet je eerst langs de handelshaven en terminals van de ferry’s. Dan linksuit langs de kranen van Wärtsila, in Zwolle geen onbekend bedrijf, het riviertje de Aurajoki op. Daar vlakbij het stadshart vind ik een plekje in een box.

Het Aboa Vetus & Ars Nova museum is een merkwaardig dubbelmuseum. De kelder is gewijd aan de middeleeuwen en is in feite ook een opgraving van een aantal middeleeuwse gebouwen. Er wordt zelfs nog steeds opgravingswerk verricht. Daar heeft men een modern gebouw bovenop gezet en daar wordt moderne kunst tentoongesteld.

15 Kilometer buiten de stad op het eiland Kaskerta is het landgoed Brinkhall. Dit enigszins verwaarloosde buitenverblijf is het doel van mijn fietstocht. Onderweg geniet ik van de landelijkheid. Een korenveld dat blauw ziet van de korenbloemen. Het buiten heeft geen pretenties en het is plezierig om er op je gemak rond te kijken. Het is alsof de gebouwen het verval met waardigheid verdragen. Nou wij nog.

Kasnäs

De wind is gaan liggen. Dus veel te zeilen valt er ook niet. Maar ik ga niet ver vandaag. Ruim 20 mijl naar Kasnäs door de Finse scheren die wat saaier zijn dan de Zweedse scheren. Hier zijn minder huisjes en als ze er zijn, meestal heel donker geverfd.

Kasnäs is een hotel en een grote jachthaven. En er is een geologisch pad. Dat is wel aardig, want via steenmannetjes, piramidevormige steenhoopjes, kom je vanzelf langs geologisch interessante plekken. Zo kom je allerlei dingen te weten over het ontstaan van de scheren. Dat ze van vulkanische oorsprong zijn bijvoorbeeld. Verder dat ze door de laatste ijstijd, zo’n 10.000 jaar gelden volledig onder het ijs lagen zoals Groenland nu nog. De ijsmassa’s waren zo zwaar dat de scheren volledig onder de zeespiegel gedrukt werden. Heel langzaam zijn ze na het verdwijnen van het ijs omhoog gekomen, een proces wat nog steeds doorgaat met zo’n 45 cm per 100 jaar.

Midzomernacht

Na het bezoek aan de douane is het toch nog laat geworden en om half tien zoek ik een plekje in de haven. Geplaagd door de harde wind, die nog enigszins in kracht is toegenomen, schuif ik wat klungelig tussen twee afgemeerde schepen. Vele helpende handen behoeden mij voor verder onheil. Ik lig naast de Booster uit Laren. Het is prettig om weer eens Nederlands te spreken. Het schip heeft in Zweden overwinterd.

Na wat opruimwerk en een welverdiend pilsje ga ik maar eens passagieren om de midzomernacht te beleven. Aan de steiger liggen veel motorboten met jongelui aan boord. De muziek staat aan. Iedereen is vrolijk en er heerst een uitgelaten stemming. Enkele eettentjes op de kade doen goede zaken. Er wordt heel veel gedronken. Gesjouw met pakketten bier en flessen sterke drank. Overal liggen weggeworpen blikjes, flesjes en andere overblijfselen van een kortstondig losbandig leven. Over de hele kuststrook, stranden en rotsen zitten mensen in groepjes te praten, te drinken en op hun eigen manier een feestje te bouwen. Op een eenzame rots die net boven water uitsteekt brandt een vuur, alsof je water ziet branden. Mensen hebben tentjes opgezet of zijn met een camper. Twee oude mannen die blikjes verzamelen hebben ook dé dag van het jaar, wat een oogst. De bars zijn afgeladen vol, extra uitsmijters screenen iedereen die naar binnen wil. Ook de politie is overal zichtbaar aanwezig om uitwassen te voorkomen.
Kofferbakken van auto’s zijn tijdelijk tot bar getransformeerd en de stereo staat voluit. Sommigen kunnen niet meer op hun benen staan. Een meisje probeert een sigaret aan te steken maar het filter wil niet branden. Niet iedereen heeft het naar zijn zin, er zitten ook mensen her en der die even niet meer zien zitten. Ik bekort deze korte nacht nog verder door de slaapzak in te duiken.

Als ik opsta is er hier en daar nog een kleine afterparty aan boord. De rommel op de kade is al weer opgeruimd op een verloren bierflesje na. Het waait vreselijk hard. Wat is dat toch met Hanko? De buren gaan toch weg. Met een lijn op mijn schip en iemand die op de kant de kop van het schip recht probeert te houden, slagen ze er met veel moeite in om uit de rij te komen. Ik blijf nog wel een dag hier. De was doen en de voorraden aan vullen. Dat laatste gaat niet door want er is geen winkel open vanwege….. Precies.
Helaas kan ik ook niet uploaden. Het rustige Park café de enige plek waar dat zou kunnen is opeens het middelpunt geworden van een spontaan ontstane jongerencamping. Mensen kruipen wat verdwaasd uit hun tentje of van de achterbank van hun auto. Er wordt wat gegeten en gedronken. Een enkeling kan er niet genoeg van krijgen en is alweer aan het bier. De belevenissen van de nacht worden nog eens doorgenomen.

Terug aan boord dreigt, nu de buren die nog enigszins beschutting boden zijn verdwenen, de boot door de zeer krachtige wind tegen de kade geblazen te worden. Met hulp van een ontzettend aardige Fin, slaag ik er in om de lijn van de hekboei op de lier te zetten. Nu kan er zoveel spanning op de lijn gezet worden dat ik vrij blijf van de kade.

Van Estland terug naar Finland

De avond voor vertrek ga ik op de fiets naar de stad en later naar het openluchtmuseum.
Ik heb nog aardig wat Estse kronen, een mooie gelegenheid om eens lekker te gaan eten in een goed restaurant. Ik heb tenslotte het verste punt van mijn route bereikt. Het weer is nog zo aangenaam dat ik buiten in de avondzon kan genieten van een glas Spaanse wijn en een heerlijk stukje vlees. Af en toe knort er een klassieke auto voorbij. Auto’s met koffers achterop en dik onder het stof en modder. En inzittenden geheel in stijl met stofbrillen en ouderwetse leren hoofddeksels met zijflappen. De deelnemers aan de Rally Peking Parijs zijn gearriveerd. Ook twee Nederlandse koppels behoren tot de deelnemers van dit internationale evenement.

Het openluchtmuseum ligt aan de andere kant van de stad. Als ik een man op een mountainbike de weg vraag, zegt hij: “Rij maar mee, ik ga toch die kant op”. En ik rij met hem mee in een slakkengangetje. Met “Dit fietspad gewoon volgen, want ik ga nu te hard voor jou”, neemt hij afscheid. Daar maakt hij een vergissing want als hij na 10 minuten later achterom kijkt fiets ik nog altijd achter hem. Tijd om nog even een tandje bij te zetten en de man in een zowel moreel als fysiek volledig geruïneerde toestand achter te laten.

De Midzomer Cantate wordt uitgevoerd in het openluchtmuseum. Ik zoek een geschikte plek om de fiets veilig te stallen maar de fiets mag gewoon mee het terrein op. Er is een klein orkest dat voor de begeleidende muziek zorgt. Een blazer op een soort midwinterhoorn opent en sluit de voorstelling. Het is een aardige voorstelling met zang en dans. Er zit vaart en ritme in. De zang klinkt goed en de muzikale begeleiding is professioneel. De zaal is helemaal gevuld. Alleen jammer dat ik geen woord van de tekst versta, al maken de schetsjes die worden uitgevoerd veel duidelijk. Het thema is van alle tijden, de liefde. Op de terugweg is er nog een supermarkt tot 23.00 uur open, dat komt goed uit want ik moet nog wat brood en dergelijke kopen.

Het is een prachtige ochtend. De eerste Finse zeilers komen al binnen als ik de trossen losgooi. Het uitklaren is een kwestie van de bemanningslijst laten stempelen en het paspoort tonen. Tussen de aanstormende snelle ferry’s door zet ik koers naar Hanko. Ik wilde in eerste instantie naar Jussarö, een klein eiland. Maar ik herinner mij vaag iets dat alleen bepaalde havens mogen worden aangelopen na terugkeer uit een niet-Schengen-land. Dan maar naar Hanko, anders krijg daar nog gedoe over.

Ik kijk nog even achterom naar de oude stad met de vele torenspitsen, uit de tijd toen de kerk de dominante factor was. Maar ook naar de nieuwe stad, met de glazen hoogbouw als symbool van de huidige dominante factor, de economie. De wind is mij gunstig gezind. Met halve wind maak ik goede voortgang. De driemaster Seacloud II, die ik al eerder gezien heb in Mariehamn, is op weg naar Tallinn.

Als in de avond de jachthaven van Hanko in zicht is zie ik een grote bruine rubberboot. Dat zal toch niet de gevreesde controle van de kustwacht zijn? Jawel, daar komen zij al langszij gevaren en vragen waar ik vandaan kom. “Tallinn”, antwoord ik. Dan moet ik nu eerst naar de paspoortcontrole en ze wijzen naar een wit gebouw dat aan de andere kant van de baai staat. Door het tegenlicht van de avondzon zit ik eerst bijna in het haventje van de loodsen, maar de snelle rubberboot is er al weer om mij naar het haventje aan de andere kant te loodsen. Ik zie een lege steiger en wil aan aanleggen als een zware stem roept, “Over here please”. Als ik een hand boven mijn ogen houdt zie ik dat er nog een steiger is waarop drie geüniformeerde mannen klaar staan om tot actie over te gaan. Zodra ik aangelegd heb komen ze aan boord en volgen mij ongevraagd naar de kajuit. Ze kijken kritisch rond en de man in het militaire uniform, de andere twee zijn in een blauw uniform, vraagt: “Bemanningslijst en paspoort, graag!” “Hebt u nog iets aan te geven van drank of sigaretten?” Ik antwoord naar waarheid dat ik alcohol aan boord heb en dit gemeld heb bij de Estlandse douane, maar dat ik in Tallinn niets gekocht heb. Tot mijn opluchting accepteren ze dat en mag ik vertrekken.

Tallinn

Het silhouet van de oude middeleeuwse Hanzestad met zijn vele kerk- en verdedigingstorens contrasteert met de glimmende hoogbouw van de moderne stad die er pal naast ligt. De oude ommuring is goed bewaard gebleven. Op veel plekken waan ik mij even in Zwolle. Al maakt de stad als geheel een meer middeleeuwse indruk dan Zwolle. Dat wordt ook gecultiveerd met middeleeuwse uitspanningen, gerechten en dames in kledij uit die tijd. Er zijn veel toeristen. Ik hoor Frans, Duits, Engels, Russisch en Nederlands spreken. Van de hoger gelegen burcht heb je een mooi uitzicht over oude en nieuwe stad en de Finse Golf. Daar staat ook de Russisch orthodoxe kathedraal. Binnen staan mensen in opperste concentratie de voorspraak af te smeken van de icoonheilige waar ze hun vertrouwen in gesteld hebben.

Er zijn ongelofelijk veel restaurants waar men alle denkbare gerechten kan genieten van middeleeuws tot lounge en van traditioneel Estlands tot sushi. Vanavond ga ik naar een uitvoering van de Midsummer Cantate, dat leek mij wel gepast op de langste dag van het jaar. Het werk is gebaseerd op de Estse traditionele cultuuruitingen maar in moderne vorm gegoten. Ik ben benieuwd.

Helsinki Tallinn

Om 8 uur verlaat ik de jachthaven langs de 5 kolossale ijsbrekers die nog een tijdje dooiverlet hebben. Eerst moet ik nog naar de douane op het eiland Suomenlinna. Dit van forten voorziene eiland was en is een van de verdedigingspunten van de stad. Ik leg aan op het ponton van de paspoortcontrole. Er komt meteen een jonge douanier de steiger op. Hij is goed gehumeurd want als om 4 uur zijn dienst afloopt heeft hij voor 4 weken vakantie. Ik moet een bemanningslijst in drievoud invullen en hij wil zien of het paspoort nog geldig is. Volgend jaar hoeft het allemaal niet meer want dan valt ook Estland onder het verdrag van Schengen.
Twee grote veerboten komen mij tegemoet in de geul die mij naar zee voert. Veel mensen staan aan dek verwachtingsvol te kijken naar de stad die baadt in ochtendlicht. Uit een andere uitvaartopening van Suomenlinna komt een fregat te voorschijn. Het is heel erg druk met komende en gaande ferry’s. Er zijn normale veerboten, snelle cats en zelfs draagvleugelboten die diensten onderhouden op Tallinn.
Het weer is zonnig, heel fris en aanvankelijk weinig wind uit de verkeerde hoek. Boven land vormen zich stapelwolken maar boven zee blijft het helder, iets wat je wel vaker ziet op het water. Zo zie ik aan de overkant wel de stapelwolken boven Estland terwijl van het land zelf nog niets te zien is. De wind begint aan te trekken en draait wat gunstiger. Aan de wind zeilend hoef ik maar een kleine slag te maken om de haven Pirita te bereiken. Pirita is een voormalige Olympische haven en ligt op een kilometer of 6 van Tallinn. Ook hier eerst naar de douane waar ik ook weer een formulier moet invullen. Dit maal wordt gevraagd naar de hoeveelheid alcoholica aan boord. Ik vul het formulier naar waarheid in. Ik vind een plaats vlakbij de roestvaststalen brander waar ooit het Olympisch vuur gebrand heeft. Deze haven is thuisbasis voor veel wedstrijd zeilers van jong tot oud. Heel veel boten gaan op zeil naar binnen of verlaten de haven. Jonge zeilertjes varen planerend op de golven naar hun plekje aan de wal. In het bekken voor gasten liggen voornamelijk Finnen gelardeerd met een enkele Zweed, Pool, Engelsman, Amerikaan en ik zei de gek als enige Nederlander. Op de kant worden de vlaggen van de aanwezige nationaliteiten gehesen en uiteraard heb ik het gastenvlaggetje van Estland in het want gehangen. Kortom het vlagvertoon is geheel volgens de etiquette geregeld. Ik heb het verste punt van mijn zeilreis bereikt!

Helsinki II

Twee jaar geleden vonden wij de stad tegenvallen. An sprak zelfs van Oost-Europees aandoend. Mij valt het weerzien erg mee. Er gebeurt van alles op cultureel gebied. Voor mij minder interessant maar wel opvallend zijn de grote overdekte winkelcentra. Ze zijn via ondergrondse niveaus met elkaar verbonden en daaronder bevindt zich dan weer de metro. Het motregent al de hele ochtend en daardoor zijn de terrassen leeg en heeft iedereen haast om ergens te geraken waar het droog is. Maar als ’s middags de regen ophoudt en de zon zich laat zien verandert de stad op slag. De terrassen stromen vol en er wordt geflaneerd. De man van de galerie in Hanko had al gezegd: “De mensen in Helsinki zijn een groot deel van het jaar naar binnengericht, maar zodra het zomers is gaan de mensen naar buiten en zijn ze opeens veel opener”.

Er wordt op het dek geklopt en iemand riep: “Is er iemand aan boord?”. Een Nederlandse vrouw komt met een geldig kaartje voor de Hop-on Hop-off sightseeing bus. Erg aardig. Zij doen ongeveer dezelfde route als die ik doe. Alleen Tallinn doen zij met een snelle catboat in plaats van met de eigen boot. Ze hadden gehoord dat de douane moeilijk doet over de drankvoorraad. Ik laat mij door dit verhaal niet weerhouden en ga naar Tallinn op eigen kiel.

Gisteren vooral gelopen vandaag is het Finse fietsdag. Eerst naar Kaapelitehdas, hetgeen Fins is voor kabelfabriek. Fins is een leuke taal om te horen, maar er is voor een buitenstaander niets herkenbaars in de taal. Zo anders dan bijvoorbeeld het Zweeds wat, zeker als het gesproken wordt, vaak redelijk te begrijpen is. Het hele fabriekscomplex waar vroeger kabels gemaakt werden is nu een cultuurfabriek geworden waar meer dan 800 mensen werken. Er zijn ateliers, dansstudio’s, een drietal musea, twee radiostations, sportclubs en een café-restaurant. Terplekke krijg ik een lekke band. Geen nood, An heeft een setje met plakspullen meegegeven en het klusje is snel geklaard.

Dan naar Tapiola, dat ligt een kilometer of 10 buiten Helsinki. Ook daar is een nieuw cultuurcentrum Weegee. Ik ga vooral voor EMMA, het museum voor moderne kunst. De tentoonstellingsruimten zijn groot en strak. De vaste collectie bestaat overwegend uit werk van Finse kunstenaars maar is beslist de moeite waard. En er is een grote expositie van het werk van Antonio Tápies, de Catalaans kunstenaar. Ik vind het werk vrij somber en begrijp zijn beeldtaal ook niet. Bij dit werk heb je wel wat uitleg nodig.

Terug in Helsinki eerst naar de monumentale sculptuur die gemaakt is ter ere van de componist Sibelius en dan naar de rotskerk. Een kerkruimte die verkregen is door een grote rots uit te hollen met springstof en er vervolgens een koepel op te zetten die rondom ligt doorlaat. Toen ik binnenkwam realiseerde ik mij pas dat ik er al eerder geweest was. De kerk heeft een mooie atmosfeer en uitstekende akoestiek.